Nieuw privacymodel Meta stuit op Oostenrijkse klacht

FD, 29-11-2023, Jasper Houtman

Het Europese hoofdkantoor van Meta in de Ierse hoofdstad Dublin. Foto: Adrian Langtry/Shutterstock

In het kort

• De privacyorganisatie van Max Schrems neemt het nieuwe model van Meta voor dataverzameling op de korrel.
• Betalen of anders instemmen met advertenties bij Instagram en Facebook is tegen de regels, zegt de Oostenrijkse organisatie.
• Het oude dataverzamelmodel van het socialemediabedrijf kreeg te maken met een Europees verbod van de toezichthouder EDPB.

Het nieuwe dataverzamelmodel van Meta om gebruikers van Instagram en Facebook te laten kiezen tussen gratis of betaalde toegang druist in tegen de Europese privacyregels. Dat stelt de Oostenrijkse privacyvoorvechter Max Schrems met zijn organisatie Noyb. De privacyorganisatie heeft een klacht ingediend bij de toezichthouder in het land.

Meta voerde het nieuwe model juist in omdat de oude methode vorige maand in de ban is gedaan door de Europese privacytoezichthouders. Voor het bedrijf staat veel op het spel. De data die het verzamelt over gebruikers van de socialenetwerkplatforms van Meta is essentieel voor het gericht adverteren. Zonder die data hapert de advertentiemotor. Vorig jaar boekte het bedrijf in Europa een omzet van $25,8 mrd uit advertenties.

Eerder deze maand begon Meta met het voorleggen van een keuze aan Facebook- en Instagram-leden tussen betaalde of gratis toegang. Bij het laatste stemt iemand in met het gebruik van persoonlijke gegevens zoals woonplaats en leeftijd voor het tonen van gerichte advertenties. Wie betaalt, ziet geen advertenties. De kosten liggen maandelijks op €9,99 voor het web en €12,99 voor de app.

Hoogte van de kosten

Op zich mag een bedrijf een dergelijke keuze voorleggen, maar volgens Noyb is de vergoeding zo hoog dat er voor een Europeaan ‘geen vrije keuze’ meer is. En dat is volgens de privacywet wel vereist. De kosten kunnen oplopen tot €251,88 per jaar en dat is ‘onaanvaardbaar’, aldus Noyb. Volgens de organisatie zegt Meta jaarlijks €62,88 per jaar te verdienen per Europese gebruiker. ‘Het maandelijkse abonnementsgeld is buiten proportie.’

De Oostenrijkse organisatie zegt dat maximaal 10% van de mensen gevolgd wil worden op internet voor gerichte advertenties. ‘Terwijl meer dan 99% van de mensen afziet van een betaling wanneer ze geconfronteerd worden met een “privacyvergoeding”.’

Concurrenten zullen volgen ‘als Meta hiermee wegkomt’, stelt Noyb. Volgens de organisatie test de populaire Chinese video-app TikTok al een soortgelijk model. Al langer biedt YouTube een abonnement aan waarmee iemand voor €11,99 per maand gevrijwaard wordt van advertenties. De videosite testte in meerdere landen, waaronder ook Nederland, een goedkopere en eveneens advertentievrije variant maar hield daar in september mee op.

Noyb wil dat de Oostenrijkse toezichthouder een spoedprocedure begint om het nieuwe model te stoppen en pleit voor ‘afschrikwekkende boetes’. Eerder zeiden Nederlandse privacyadvocaten al tegenover het FD te betwijfelen of het nieuwe model van Meta in lijn is met de Europese regels. Ook adverteerders en mediabureaus in Nederland waren sceptisch over de nieuwe methode van Meta.

Geen duidelijke keuze

Die kwam in de plaats van en model dat in juli door het Europese Hof van Justitie in strijd is verklaard met Europese privacyregels. Gebruikers van Facebook en Instagram kregen geen duidelijke keuze voorgelegd, ze stemden met het accepteren van de gebruikersvoorwaarden in met de dataverzameling en het gericht adverteren. Eerder kreeg Meta al voor overtredingen een boete opgelegd van €390 mln door de toezichthouder in Ierland, waar het zijn Europese hoofdkantoor heeft.

De EDPB, het overleg van de Europese privacywaakhonden, besloot op 27 oktober dat Meta moet stoppen met die oude methode. Het bedrijf kreeg daarvoor in totaal drie weken. Naar verluidt heeft de Ierse toezichthouder dit bindende advies overgebracht aan Meta. Maar de Ierse toezichthouder reageert niet op vragen over wat de status nu is van dit verbod.

Noyb diende de klacht in namens een Oostenrijker die zegt vanwege zijn financiële situatie het abonnementsgeld niet te kunnen betalen. ‘Meer dan 20% van de EU-bevolking loopt al het risico om in armoede te vervallen’, aldus Max Schrems. ‘Voor de klager in onze zaak, net als voor vele anderen, zou een model van betalen of instemmen betekenen dat hij moet kiezen tussen de huur betalen of privacy hebben.’

Bron: Nieuw privacymodel Meta stuit op Oostenrijkse klacht (fd.nl)